Światłem w raka

Laser oraz barwniki-fotouczulacze to oręż w walce z nowotworami. Kluczem do fotodynamicznej terapii i diagnostyki nowotworów są oryginalne barwniki czułe na światło w zakresie czerwieni i bliskiej podczerwieni. Są one nietoksyczne i mają tę wyjątkową właściwość, że gromadzą się w komórkach chorych, pozostając w nich znacznie dłużej niż w zdrowych. Jeśli osobie chorej poda się taki barwnik do żył lub do tkanek, to po ściśle określonym czasie można przeprowadzić naświetlenie terapeutyczne, które ma na celu nekrozę, czyli uśmiercenie tkanek zmienionych nowotworowo. Wzbudzany światłem barwnik reaguje z tlenem rozpuszczonym w środowisku tkankowym. Komórki raka są niszczone w procesie utleniania.

Fotouczulacze i systemy laserowe do naświetlania opracowane w WAT zostały wdrożone do standardów praktyki medycznej w wielu ośrodkach klinicznych. Dzięki opracowanemu instrumentarium przeprowadzono już ponad 10 tysięcy zabiegów ratujących życie osobom chorym na raka lub diagnozujących choroby nowotworowe.

Prace nad metodą fotodynamicznej terapii i diagnostyki nowotworów rozpoczęto w latach 80. XX w. w Instytucie Elektroniki Kwantowej WAT. Opracowane tu oryginalne sposoby syntezy i oczyszczania barwników – aminokwasowych pochodnych protoporfiryny – objęte zostały ochroną patentową w USA, Japonii, Chinach, Europie Zachodniej, Rosji, Bułgarii, Czechach i Słowenii. Badania kliniczne na pacjentach rozpoczęto w 1995 r. w Centralnym Szpitalu Klinicznym WAM (dzisiaj Wojskowy Instytut Medyczny) w Warszawie. Sukcesywne postępy i propagowanie metody w ciągu 30 lat znacznie przyczyniło się do jej rozwoju.

  • Jednostka

    Instytut Optoelektroniki

  • Rok opracowania

    1980

  • Autorzy

    Andrzej Gietka, Alfreda Graczyk, Mirosław Kwaśny, Zygmunt Mierczyk