Światłowodowy sejsmograf rotacyjny FOSREM

Rozwijany od początku tego wieku projekt związany jest z budową urządzenia służącego do ciągłej rejestracji ruchu obrotowego. Występowanie tego typu ruchu może być istotne na przykład w dwu skrajnych przypadkach. Po pierwsze, może on towarzyszyć trzęsieniom ziemi, gdzie jego amplituda rzędu nrad/s (prawie o trzy rzędy niższa od prędkości obrotu Ziemi) może być przyczyną zniszczeń, przed którymi obecnie nikt się nie zabezpiecza. Z drugiej strony ruchy rotacyjne wysokich budowli, takich jak kominy, elektrownie wiatrowe, sztolnie górnicze, mogą mieć wartości nawet kilku rad/s (drgania obrotowe o amplitudzie rzędu obrotu na sekundę), co powoduje pękanie tych obiektów i ich zawalenie. Do ciągłego monitorowania występowania tego typu zjawisk służy przyrząd FOSREM (ang. skrót nazwy Czujnik Światłowodowy do Monitorowania Zjawisk Rotacyjnych) – będący światłowodowym sejsmografem (urządzeniem rejestrującym i zapisującym te drgania) o niepozornym wyglądzie małego dysku zakopywanego w ziemi lub przytwierdzanego do budowli (patrz: zdjęcia układu oraz przykład zarejestrowanych drgań).

Innowacyjnym elementem rozwiązania jest wykorzystanie o jego budowy zjawiska rozchodzenia się światła w odpowiednio ukształtowanej pętli światłowodowej – wówczas na bazie efektu fizycznego odkrytego i opisanego przez Georga Sagnaca ponad 100 lat temu (w 1913 r.) powstaje fotoniczne urządzenie, którego działanie może być wyjaśniane także na bazie teorii względności Alberta Einsteina. Jest to niewątpliwie innowacja na miarę XXI w., o czym świadczą liczne nagrody zdobyte przez FOSREM na międzynarodowych wystawach innowacyjności (zdjęcie obok prezentuje poprzednią wersję urządzenia o nazwie AFORS).

  • Jednostka

    Wydział Nowych Technologii i Chemii

  • Rok opracowania

    2002

  • Autorzy

    Michał Dudek, Leszek R. Jaroszewicz, Zbigniew Krajewski, Anna Kurzych, Paweł Marć, Janusz Noga